ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΜΕΛΑ

Ήταν χαράματα εκείνου του πρωινού του Ιουλίου το 1904 στον Όλυμπο και η γιαγιά μου η Πελαγία (Πειστικού ή Ζαχαρατζού) σχεδόν δεν είχε κοιμηθεί, για να προλάβουν να ποτίσουν τα καπνά στο χωράφι της, μαζί με άλλες γυναίκες. Πήγαιναν πολύ πρωί γιατί οι Τούρκοι τους είχαν απαγορεύσει να καλλιεργούν καπνά στο χωριό τους.

Ξαφνικά άκουσε κοντά της βήματα και νομίζοντας πως ήταν ο μυλωνάς που ήταν γείτονας στο χωράφι της του λέει: άντε Παύλο κι άργησες, θα μας βρει ο ήλιος και δεν θα προλάβουμε. Τότε ακούει πίσω της μια ξένη φωνή να της λέει: Και πού ξέρεις κυρά μου τ' όνομα μου;

Εγώ είμαι ο Παύλος Μελάς. Γυρίζοντας προς τα πάνω το κεφάλι η γιαγιά μου που ήταν μισή στο ύψος από τον νέο που της μίλησε, αμέσως αναγνώρισε το πανέμορφο

παλικάρι, με το τσιγκελωτό μουστάκι. Συνοδευόταν από τέσσερις άλλους άνδρες που φορούσαν όλοι τους κάπες και σκουτιά.

Το μπρίκι με τον καφέ που ήταν κρυμμένα σε μια γωνιά του χωραφιού, όταν ήθελε να ξαποστάσει,  έμπαινε στη φωτιά αμέσως. Έτσι και εκείνο το πρωινό, τους κέρασε ζεστό καφέ να ξαποστάσουν και ν' αλλάξουν δύο κουβέντες.

Σε λίγο πήραν το μονοπάτι του Ενιπέα  για να περάσουν στην 'Οσσα. Κατέβαιναν με μεγάλη μυστικότητα στην Αθήνα για την οργάνωση  του Αγώνα εναντίον των Βουλγάρων Κομιτατζήδων.

Τότε ο Παύλος κυκλοφορούσε  στην Μακεδονία με το ψευδώνυμο Πέτρος Δέδες. Τη γιαγιά μου την συμπάθησε και την εμπιστεύθηκε,

 γι' αυτό και της παράγγειλε όταν θα ξαναπερνούσε τον Αύγουστο να τον ετοιμάσει 35 κάπες και άλλα τόσα σκουτιά.

Όλο το χωριό κρυφά ειδοποιη­μένο έκανε μεταξύ τους έρανο. Ό­ταν τον Αύγουστο ο Παύλος με την συνοδεία του ξαναπέρασε από το Λιτόχωρο, ειδοποιήθηκε η γιαγιά μου να πάει πάλι στο χωράφι της να τον συναντήσει. Αυτή τη φο­ρά πέρασε με το καινούργιο του ψευδώνυμο Μίκης Ζέζας.

Η γιαγιά μου μαζί με άλλες γυ­ναίκες του πήγαν τα μάλλινα, κι εκείνη στην αγκαλιά της κράταγε ένα άσπρο αρνάκι που από τον λαιμό του κρεμόταν μια χρυσή α­λυσίδα με χρυσά φλουριά. Άρχοντα Παύλο του είπε:

αυτά είναι δώρα του χωρίου μας για

τον Αγώνα, είμαστε φτωχοί και δεν μπορέσαμε να μαζέψουμε περισσότερα.

Ο   Παύλος   Μελάς   την ευχαρίστησε για ότι έκανε και όπως ήρθε μια χαραυγή, έτσι κι έφυγε, σκεπάζοντας το ωραίο του κεφάλι με την κουκούλα της κάπας, για να προφυλαχθεί από το πρωινό αγιάζι του βουνού.

Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που περνούσε απ' αυτά τα μέρη. Τον Οκτώβριο  τον  πρόδωσε  ένας Κομιτατζής ο Μητρός Βλάχος και ένα απόσπασμα από 150 άνδρες Τούρκους αφού τον περικύκλωσαν τον χτύπησαν.

Μετά δύο ώρες άφησε την ψυχούλα του, αυτό το αξέχαστο παλικάρι στην Στάτιστα που πήρε και το όνομα του, Παύλος Μελάς.

Η γιαγιά μου όταν έμαθε τον χαμό του τον πένθησε σαν δικό της

άνθρωπο κι ας ήταν τόσο σύντομες     συναντήσεις τους. Όλο κι όλο δύο     φορές, μα μοναδικές για να θυμάται                      το πέρασμα του σ' όλη της ζωή και να διηγείται με κάθε λεπτομέρεια την ζωντάνια του και την ομορφιά του.

 ΛΑΪΖΑ ΚΥΡΟΥ.