Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ  ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ

Η τέλεση των παραδόσεων και η συνέχιση τους αποτελεί αναμφίβολα κύριο χαρακτηριστικό των Ελλήνων. Ειδικά για τους Έλληνες εκτός Ελλάδας αποτε­λούν έναν ισχυρό συνδετικό κρίκο με την Πατρίδα τους, τις ρίζες τους, την ιστο­ρία και την ταυτότητα τους. Έτσι, αποτελεί ξεχωριστή στιγμή για όλους τους Έλληνες, όπου γης, όταν συγκεντρώνονται μαζί με τα αγαπημένα τους πρόσω­πα για να κόψουν τη Βασιλόπιτα.

Η βασιλόπιτα είναι συνδυασμός του "εορταστικού άρτου" και του "μελιπήκτου" των αρχαίων προσφορών, τόσο προς τους θεούς όσο και προς τους νεκρούς ή τους κακούς δαίμονες για την εξασφάλιση της υγείας, της καλής τύχης και της ευλογίας του Αγίου Βασιλείου. Είναι άρτος χαρούμενος, όταν γίνεται φουσκωτή από ζύμη και κόβεται ανήμερο το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς και επίπεδος, σχεδόν νεκρολατρικός, όταν ετοιμάζεται άζυμη αποβραδίς και κόβεται στο δεί­πνο ή τα μεσάνυχτα. Είναι οπωσδήποτε μια προσφορά στους θεούς και στους αγίους ή στα αόρατο πνεύματα των νεκρών και των άλλων στοιχειών. Απόδειξη τα κομμάτια που ξεχωρίζουμε για το Χριστό, την Παναγία, τον Αι Βασίλη, το σπί­τι, τους αγρούς, τα ζώα, τους πεθαμένους και τους ξενιτεμένους. Η ιστορία της βασιλόπιτας, είναι μια ιστορία που συνέβηκε πριν από εκατο­ντάδες χρόνια, 1500 χρόνια πριν, στην πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία.

Ο Μέγας Βασίλειος, επίσκοπος της Καισαρείας, ζούσε αρμονικά με τους συ­νανθρώπους του, με αγάπη, κατανόηση και αλληλοβοήθεια... ώσπου μία μέρα ο έπαρχος της Καππαδοκίας πήγε να εισπράξει φόρους με άγριες διαθέσεις. Οι κάτοικοι φοβισμένοι ζήτησαν την προστασία του ποιμενάρχη τους. «Σας ζητώ αμέσως, τους είπε εκείνος, να μου φέρει ο καθένας ό,τι πολύτιμο έχει". Μάζεψαν πολλά δώρα και βγήκαν μαζί με το Δεσπότη τους οι κάτοικοι της Καισαρείας να προϋπαντήσουν τον Έπαρχο. Ήταν όμως τέτοια η πειθώ του Μεγάλου Βασίλειου, που ο έπαρχος καταπραΰνθηκε χωρίς να  θελήσει να πάρει τα δώρα Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, που διαβάσαμε, ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό  ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς έγινε το θαύμα! Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του.

 Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι. Έτσι σώθηκε ή πόλη της Καισαρείας.

Ο Μέγας Βασίλειος έπρεπε λοιπόν να μοιράσει πάλι τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθέν ό,τι ήταν δικό του. Ο χωρισμός όμως ήταν δύσκολος γιατί είχαν προσφέρει πολλά όμοια αντικείμενα, δηλαδή δαχτυλίδια, νομίσματα κ.λ.π. Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο θεός τον φώτισε τι να κάνει. Έτσι, κάλεσε τους  διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν μικρές πίτες, όπου  μέσα στην καθεμιά θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν,  μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισαρείας. Στην αρχή  όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξη τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι που της έδιναν κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της.  Από τότε, λέει η παράδοση, κάθε χρόνο, στη γιορτή του αγίου Βασιλείου, κάνουμε κι εμείς πίτες και βάζουμε μέσα νομίσματα. Η βασιλόπιτα, αγιοβασιλιάτικο  έθιμο πολλών αιώνων, μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, για να μας θυμίζει την αγάπη και την καλοσύνη του Αγίου Βασιλείου.

Χαρακτηριστικό στοιχείο της Βασιλόπιτας είναι ότι ο άνθρωπος δοκιμάζει την τύχη του με το κέρμα της, προσπαθώντας να μαντέψει πώς θα του έρθουν τα πράγματα στη νέα χρονιά. Σε όποιον πέσει το φλουρί, αυτός θα είναι ο τυχερός και ευνοούμενος του νέου έτους.

ΤΟΠΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΑΚΡΙΤΕΙΑ"