ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ Η ΙΕΡΉ ΠΌΛΗ

της Ελένης Σβορώνου

Με τη γιορτή της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού στα Ιεροσόλυμα, εισαγόμαστε στην εορταστική και ταυτόχρονα μελαγχολική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Το απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων το εκκλησίασμα ψέλνει;

«Ιδού ο νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός «και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα" ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμνούντα. Βλέπε, συν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθής, ίνα μη τω θανάτω παραδοθής  και της βασιλείας έξω κλεισθής»

Σε όλη τη διάρκεια της ζωής Του στη γη, ο Ιησούς δίδαξε την αγάπη μέσα από τη διδαχή, τα θαύματα, και την αυταπάρνηση. Η είσοδος στα Ιεροσόλυμα, έξι μέρος πριν από το Πάσχα, είναι η μόνη περίπτωση που δέχτηκε και μάλιστα επιδίωξε ο ίδιος να δοξαστεί ως Μεσσίας. Βασιλιάς και Λυτρωτής του Ισραήλ. Για ποιο λόγο. άραγε;

θρίαμβος και ταπείνωση

Ο Ιησούς, καθώς ετοίμαζε την είσοδο του στα Ιεροσόλυμα, γνώριζε ότι τον περιμένουν όχι μόνο οι μαθητές και οι πιστοί αλλά και οι εχθροί Του. Γνώριζε ότι βαδίζει προς το τέλος. Η αναγνώριση της βασιλείας του Ιησού στην Ιερουσαλήμ, στην Αγία Πόλη, έστω για λίγες μέρες, σήμαινε την εγκαθίδρυση της βασιλείας του θεού στη γη. Η Ιερουσαλήμ γίνεται το μυστηριακό κέντρο όλου του κόσμου. Είναι η Αγία Πόλη της έλευσης του θεού στη γη.

Η στιγμή της εισόδου είναι θριαμβευτική, συγχρόνως όμως είναι και η αρχή της πορείας προς το Γολγοθά, τη Σταύρωση. Είναι χαρά και σκοτάδι την ίδια στιγμή.

Ένας βασιλιάς σε γαϊδουράκι

Όταν ο Ιησούς και οι μαθητές Του έφτασαν στο Όρος των Ελαίων, ο Ιησούς έστειλε δύο μαθητές να φέρουν ένα γαϊδουράκι, που πάνω του δεν είχε καθίσει ποτέ άνθρωπος- Έτσι πραγματοποιήθηκε η προφητεία του προφήτη Ζαχαρία που έλεγε ότι ο Ιησούς θα μπει στην πόλη όχι σαν βάρβαρος κατακτητής, αλλά ειρηνικά, πάνω σε γαϊδουράκι Φτάνοντας έξω από τα τείχη της πόλης οι πιστοί Τον δοξολογούσαν και Τον υμνούσαν. Οι Φαρισαίοι θορυβήθηκαν και ζήτησαν από τον Ιησού να τιμωρήσει τους μαθητές του. Όσοι όμως πίστεψαν βγήκαν στην πύλη να Τον υποδεχτούν στρώνοντας στο πέρασμα Του τα ρούχα τους και δάφνες και δοξάζοντας Τον σα βασιλιά.

Ιερή πόλη: για ποιους;

Η Ιερουσαλήμ όμως δεν είναι μόνο για τους Χριστιανούς η ιερή πόλη όπου έζησε, μαρτύρησε, ενταφιάστηκε και αναστήθηκε ο Χριστός. Είναι επίσης η πόλη με το τρίτο σε σημασία μνημείο για τους μωαμεθανούς, το Τέμενος του Ομάρ, απ’ όπου  ο Μωάμεθ αναλήφθηκε στους ουρανούς. Το δυτικό Τείχος  ή το «Τείχος των Δακρύων», που παίρνει το όνομα του από τα δάκρυα που χύνουν οι Εβραίοι για την καταστροφή του Ιερού Ναού τους, είναι ο ιερότερος τόπος των Εβραίων. Εδώ συναντιούνται οι τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες και προσπαθούν να συνυπάρξουν ειρηνικά. Όχι πάντα με επιτυχία.

Εδώ επίσης συγκρούονται οι διεκδικήσεις Ισραηλινών και Αράβων. Την πόλη αυτή θεωρούν πρωτεύουσα του κράτους του οι Ισραηλίτες. Οι Παλαιστίνιοι, όμως, θεωρούν ότι αυτό είναι άδικο. Έχουν κι εκείνοι το δικό τους μερίδιο στην πόλη.

Η Ιερουσαλήμ των Εβραίων

10ος αϊ. π.Χ. Ο Βασιλιάς των Ισραηλιτών Δαβίδ κατακτά την Ιερουσαλήμ και την καθιστά πρωτεύουσα του κράτους του μεταφέροντας εκεί την Κιβωτό της Διαθήκης.

950 π.Χ. Ο διάδοχος του, ο Σολομών, ξεκίνησε την ανέγερση του περίφημου ναού.

933 π.Χ. Η Ιερουσαλήμ γίνεται πρωτεύουσα του κράτους των Ιουδαίων, μετά τη διαίρεση των 12 φυλών του Ισραήλ.            

 586 π.Χ. Κατακτάται από τον βασιλιά της  Βαβυλώνας Ναβουχοδονόσορα. Ο ναός του Σολομώντα καταστρέφεται. Οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ αιχμαλωτίζονται στη Βαβυλώνα. Τους ελευθερώνει ο βασιλιάς της Περσίας Κύρος, τρία χρόνια αργότερα.

520 π.Χ. Χτίζεται ο δεύτερος ναός.

331 π.Χ. Κατάκτηση της πόλης από τον Μ. Αλέξανδρο.

167 π.Χ. Επανάσταση των Μακκαβαίων (Ιουδαίων) εναντίον των Σελευκιδών και ανάκτηση της πόλης από αυτούς.

63 π.Χ. Κατάκτηση της Ιουδαίας από τον Ρωμαίο στρατηγό Πομπήιο.

38 π.Χ. περίπου. Οι Ρωμαίοι αναθέτουν τη διακυβέρνηση του «βασιλείου της Ιουδαίας» στον Ηρώδη τον Μέγα

2 μ.Χ. Ανάθεση της διακυβέρνησης της Ιουδαίας σε Ρωμαίους Έπαρχους.

33 μ.Χ. Ο Πόντιος Πιλάτος, ο έβδομος στη σειρά Έπαρχος, επικύρωσε την απόφαση για το σταυρικό θάνατο του Ιησού.

67 μ.Χ. περίπου. Εξέγερση των Εβραίων εναντίον των Ρωμαίων, θρίαμβος του Ρωμαίου στρατηγού Τίτου. Καταστροφή του δεύτερου ναού, κάψιμο της πόλης. Πολλοί Εβραίοι πωλούνται σκλάβοι ή αυτοεξορίζονται, ξεκινώντας το κύμα της διασποράς τους που θα συνεχιστεί και θα ενταθεί στα επόμενα χρόνια.

132 μ.Χ. Καταστροφή της πόλης από τον αυτοκράτορα Αδριανό, ανεπιτυχής δεύτερη εξέγερση των Εβραίων. Η πόλη ξαναχτίζεται (εκεί όπου βρίσκεται σήμερα η Παλιά Πόλη) από τους Ρωμαίους, αλλά απαγορεύεται η είσοδος στους Εβραίους.

Η Ιερουσαλήμ των Χριστιανών

313 μ.Χ. Αναγνώριση της χριστιανικής θρησκείας από τον Μ. Κωνσταντίνο. Σύμφωνα με την παράδοση, η μητέρα του η Αγία Ελένη, πήγε στους Αγίους Τόπους, ανακάλυψε και έφερε στην Κωνσταντινούπολη τον Τίμιο Σταυρό

614 μ.Χ. Ήττα των Βυζαντινών από τους Πέρσες. Η Ιερουσαλήμ υπό περσική κυριαρχία επί 15 χρόνια.

628 μ.Χ. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος νικάει τους Πέρσες.

Η Ιερουσαλήμ των Μωαμεθανών

638 μ.Χ. Πολιορκία και κατάκτηση της πόλης από τους Άραβες.

1099 Οι Σταυροφόροι παίρνουν την Ιερουσαλήμ.

1187 Ο Σαλαντίν ανέκτησε την πόλη από τους Σταυροφόρους.

1517 Ήττα των Μαμελούκων και κατάκτηση της πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους. Επί Σουλεϊμάν Μεγαλοπρεπούς χτίζεται το εντυπωσιακό τείχος της Παλιάς Πόλης που διατηρείται ως σήμερα.

Και πάλι των Εβραίων.

1856 Η τουρκική διοίκηση επιτρέπει την εγκατάσταση Χριστιανών και Εβραίων στην πόλη. Πολλοί Εβραίοι εγκαθίστανται έξω από τα τείχη της Παλιάς Πόλης σχηματίζοντας τη Νέα Πόλη.

1917 Κατάληψη της πόλης από τους Άγγλους. Η πόλη γίνεται το «μήλον της έριδος» ανάμεσα σε Εβραίους και Άραβες.

1948-1967 Η πόλη μοιράζεται ανάμεσα στην Ιορδανία (κατέχει την Παλιά Πόλη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ) και το Ισραήλ που κατέχει τη Νέα Πόλη.

1967 Πόλεμος των έξι ημερών. Επανένωση της πόλης υπό την κυριαρχία του Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν ακόμη τα δικαιώματα τους στην πόλη.

Η φυσιογνωμία της πόλης σήμερα

Η Ιερουσαλήμ είναι χωρισμένη σε τρεις περιοχές.

1) Στην Παλιά Πόλη, που περιλαμβάνει τις τέσσερις συνοικίες Η Ιερουσαλήμ είναι χωρισμένη σε τρεις περιοχές. 1) Στην Παλιά Πόλη, που περιλαμβάνει τις τέσσερις συνοικίες (τη χριστιανική, την αρμενική, τη μωαμεθανική και την εβραϊκή). Περιβάλλεται από το οχυρωματικό τείχος και περιλαμβάνει σημαντικά μνημεία όπως:

- Ο Ναός του Παναγίου Τάφου ή Ναός της Αναστάσεως χτισμένος δίπλα στην Οδό του Μαρτυρίου (του Γολγοθά). Πιστεύεται ότι είναι χτισμένος στον τόπο της Σταύρωσης, Ταφής και Ανάστασης του Ιησού. Κάθε Πάσχα, το Μεγάλο Σάββατο, ο Πατριάρχης, αφού προσευχηθεί, παραλαμβάνει μέσω της θείας χάρης και της πίστης το αναστάσιμο φως. Οι πιστοί περιμένουν έξω από το ναό κρατώντας από 33 κεριά (όσα και η ηλικία του Χριστού όταν σταυρώθηκε).

- Η Οδός του Μαρτυρίου. Είναι ο δρόμος που ακολούθησε ο Ιησούς προς τον Γολγοθά κρατώντας το Σταυρό του μαρτυρίου Του. Η πορεία σηματοδοτείται από 14 σημεία-στάσεις, που αντιστοιχούν σε γεγονότα (συνάντηση με την Παναγία, πτώση του Ιησού κ.λπ.). Το τελευταίο σημείο είναι ο  του Τάφος του Χριστού. Η πορεία καταλήγει μέσα στο Ναό του Παναγίου Τάφου.

- Το Τείχος των Δακρύων. Ό,τι απέμεινε από τον περίφημο ναό των Εβραίων που καταστράφηκε από τους Ρωμαίους τον 1ο  αι.. μ.Χ Είναι μέρος του τείχους που έχτισε ο Ηρώδης το 20 π.Χ. για να περιβάλλει το κτήριο του δεύτερου ναού (του 520 π.Χ.).

- Ο Ναός με τον Ιερό Βράχο των Μωαμεθανών, το Τέμενος του Ομάρ. Στεγάζει τον ιερό βράχο όπου ο Αβραάμ ετοιμάστηκε να θυσιάσει το γιο του και  απ’ όπου ο Μωάμεθ αναλήφθηκε στους ουρανούς. 2) Στη Νέα Πόλη – η σύγχρονη πόλη των Εβραίων.

3) Στην Ανατολική Ιερουσαλήμ – η περιοχή εγκατάστασης των Αράβων.