Κυριακή 20 Μαρτίου 2016

Θεός τους, ο Μέγας Αλέξανδρος



5 Χωριά  στα βάθη της Ασίας με απογόνους στρατιωτών του μεγάλου στρατηλάτη

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ
kalas1Σαν παραμύθι από τα χρόνια του Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης, τότε που Μακεδόνες και άλλοι Ελληνες κατακτούσαν τα πέρατα της οικουμένης. Αιώνες μετά, ένας σύγχρονος Ελληνας έφθασε στο Παμίρ, σε υψόμετρο τεσσάρων χιλιάδων μέτρων, στο οροπέδιο της κεντρικής Ασίας, στη Δημοκρατία του Τατζικιστάν, στην Κίνα και το Αφγανιστάν, στις ορεινές αλυσίδες των Ιμαλαΐων, Καρακορούμ, Κουνλούν, Τιεν Σαν, Αλάι και Χιντουκούς, μίλησε με ιθαγενείς, Παμίριους, Τατζίκους, Κιργίσιους και ανακάλυψε εκατοντάδες απόγονους στρατιωτών του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Του Ισκαντάρ όπως τον λένε εκεί, όπου παρότι κατακτητής, λατρεύεται, θεοποιείται και παραμένει ως μορφή απελευθερωτή για 20 αιώνες. Από εκείνον πήραν και το όνομά τους: Ισκανταρί Παμίρσκι.
Αλεξανδρινοί του Παμίρ
Αυτούς τους ξεχασμένους Ελληνες που ζουν σε πέντε άγνωστα χωριά στα βάθη της Ασίας συνάντησε ο σκηνοθέτης-ερευνητής Δημήτρης Μανωλεσάκης και οι οποίοι διαχωρίζονται σε τρείς ομάδες που φέρουν τις ονομασίες: Ισκανταρί Παμίρσκι (Αλεξανδρινοί του Παμίρ), Ισκανταρί Κούλι (Αλεξανδρινοί της Λίμνης) και Καλάσι Παμίρσκι (Καλάς του Παμίρ), οι τελευταίοι αυτοί προέρχονται από τους Καλάς των Ιμαλαΐων του Πακιστάν.
Ο Δημήτρης Μανωλεσάκης ταξίδεψε στο Ουζμπεκιστάν, στο Τατζικιστάν και μετά, με ειδική άδεια από τις μυστικές υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών, πέρασε στα άγρια βουνά των οροσειρών του Παμίρ. Ορμητικοί χείμαρροι γαληνεύουν σε μικρές και μεγάλες λίμνες, όπως η Καρακούλ και η Ισκαντέρ Κούλι.
Στο περιπετειώδες και επικίνδυνο ταξίδι στο Παμίρ, άλλοτε με τζιπ κι άλλοτε με τα πόδια, πολύτιμοι συνεργάτες του στάθηκαν ο καθηγητής από την Τασκένδη Γιώργος Μιχαηλίδης και ο ιστορικός και διευθυντής μουσείου, Σοχινμπέκ Αλοουεντίν.
«Τους απόγονους Ελλήνων τούς εντόπισα σε διάφορα οροπέδια σε υψόμετρα 3.000 και 4.000 μέτρων, όπου είχαν καταφύγει για να αποφύγουν τους επιδρομείς», μας είπε ο Δημήτρης Μανωλεσάκης, γνωστός από τις έρευνές του σε ξεχασμένες εστίες απογόνων Ελλήνων στη Μεσόγειο, τον Εύξεινο Πόντο, την Ασία. Ηταν αυτός που το 1983 εντόπισε στη Συρία το ελληνόφωνο κρητικό χωριό Χαμιντιέ, στη συνέχεια ανακάλυψε δύο ακόμη άγνωστα χωριά με ελληνόφωνους κατοίκους, την Ελ Μίνα στο Λίβανο και τη Μάρσα Σούσα στη Λιβύη, το 1986 εντόπισε στην Ισπανία, στα παράλια του Αλικάντε, στην πόλη Ελτσε μειονότητα κατοίκων που πιστεύουν στην αρχαιοελληνική παράδοση, ενώ έχει γυρίσει και σειρά ταινιών για λογαριασμό της ΕΤ-1 και του ΥΠΕΠΘ.
«Οι άνθρωποι αυτοί είναι περήφανοι για την καταγωγή τους, διηγούνται εκπληκτικές ιστορίες και θρύλους για τη δύναμη, τη σοφία, τη γενναιοψυχία του Ισκαντάρ. Και ενώ είναι μουσουλμάνοι, τουλάχιστον έτσι δηλώνουν, πιστεύουν και προσεύχονται στον Μέγα Αλέξανδρο. Τον έχουν θεοποιήσει! Πιστεύουν όχι μόνο στη θεϊκή του δύναμη, αλλά και στις θαυματουργές του ικανότητες! Η γλώσσα-διάλεκτοι που μιλούν είναι μίξη περσικών, τατζικικών, αφγανικών και αρχαίων ελληνικών ριζών και λέξεων. Εχουν, για παράδειγμα, τις λέξεις καλόν = όμορφον, γυναίκ = γυναίκα, καρύδια = αρίδ μακεδόνσκι, σύμβολον = σύμβολο. Αφορμή για την έρευνά μου υπήρξαν κείμενα του Μάρκο Πόλο, «υπήρχαν κάτοικοι χωριών σε περιοχές της αρχαίας Σογδιανής και Βακτριανής που έλεγαν ότι ήσαν απόγονοι στρατιωτών του Μεγάλου Αλεξάνδρου».
Το εκπληκτικό είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι, παρά το μουσουλμανικό θρήσκευμα που έχουν, πιστεύουν βαθιά όχι μόνο στη θεϊκή δύναμη αλλά και στις θαυματουργικές ιδιότητες του Αλεξάνδρου. Ο ίδιος ο ιμάμης μαζί με άλλους ιερείς δημογέροντες και κατοίκους εξιστορεί θαύματα που κάνει ο βασιλιάς-θεός Ισκαντάρ. «Αν μια γυναίκα δεν μπορεί να κάνει παιδί, πηγαίνει στον τάφο του Ισκαντάρ, προσεύχεται κι όταν επιστρέφει, μένει έγκυος». Κάθε άνοιξη και φθινόπωρο πηγαίνουν και προσκυνούν έναν τάφο που βρίσκεται ψηλά στα βουνά Γιασμουλάχ, που πιστεύουν ότι είναι του Ισκαντάρ. Τον τάφο ανακάλυψε ένας δικός τους άνθρωπος πριν από δύο αιώνες.
Οι απόγονοι Ελλήνων του Παμίρ διηγούνται πλήθος θρύλων για τον Μ. Αλέξανδρο. Ενας από αυτούς αναφέρει τον Ισκαντάρ ως έναν πολύ δυνατό άνδρα, ο οποίος σήκωσε ένα βράχο τριών τόνων και τον τοποθέτησε ανάμεσα σε δύο απόκρημνα σημεία σχηματίζοντας γέφυρα. Αυτός που θα σηκώσει, λέει ο θρύλος, το βράχο θα δει από κάτω τον Αλέξανδρο να ζωντανεύει και να διαβάζει το Κοράνι. Ενας άλλος, στην περιοχή της λίμνης του Ισκαντάρ, μιλάει για τη δημιουργία της. Ο Αλέξανδρος έφτασε εκεί με τα στρατεύματά του έτοιμος να δώσει μάχη με τις ντόπιες φυλές. Ομως λίγο πριν από τη σύγκρουση, άνοιξαν οι ουρανοί και έγινε τέτοιος κατακλυσμός που το οροπέδιο γέμισε νερά σχηματίζοντας λίμνη, που διαχώρισε τους δύο στρατούς. Η μάχη δεν δόθηκε ποτέ, οι λαοί συμφιλιώθηκαν.
«Ο πρώτος που μίλησε για ύπαρξη απογόνων των στρατιωτών του Μ. Αλεξάνδρου στην Ασία ήταν ο Αγγλος αξιωματικός και φιλέλληνας Σερ Τζορτζ Ρόμπερτσον, ο οποίος το 1895 εντόπισε στον Ινδικό Καύκασο, στα Ιμαλάια του Πακιστάν, στο οροπέδιο Τσιτράλ, τους Καφίρ Καλάς, τους μελέτησε και έγραψε βιβλίο γι’ αυτούς.
Η εκστρατεία του Ελληνα στρατηλάτη για την Ασία ξεκινάει την άνοιξη του 334 π.Χ. Πέλλα, Θρακική Χερσόνησος, πέρασμα Ελλησπόντου, νικηφόρα μάχη στο Ιλιον, άγριος πόλεμος με τους Πέρσες στο Γρανικό ποταμό, Φρυγία, Καππαδοκία, Κιλικία και κατατρόπωση του Δαρείου στην Ισσό (333 π.Χ.), Συρία, Φοινίκη, Αίγυπτος. Τον Ιανουάριο του 331 χτίζει την Αλεξάνδρεια, νικά τα περσικά στρατεύματα στα Γαυγάμηλα και μπαίνει στη Βαβυλώνα. Την άνοιξη του 330 ο Αλέξανδρος διαβαίνει τις Κασπίες Πύλες κυνηγώντας τον Δαρείο, τον οποίο βρίσκει δολοφονημένο. Εχει μαζί του 20.000 πεζούς και 5.000 ιππείς. Από την πόλη Εκατόμπυλο, αρχίζει την καταδίωξη του Βήσσου, δολοφόνου του Δαρείου. Στο πέρασμά του προς τη Νοτια Ασία ιδρύει δύο πόλεις (την Αλεξάνδρεια εν Αρία, τη σημερινή Χεράτη, και την Αλεξάδρεια εν Αραχωσία, το σημερινό Κανταχάρ – σημαντικά κέντρα του Αφγανιστάν). Στα βόρεια κατακτά τη χώρα των Βακτρίων και έπειτα τη Σογδιανή.
Οι απόγονοι των στρατιωτών του Μ. Αλεξάνδρου αποτελούν το θέμα ενός ντοκιμαντέρ, το οποίο θα ενταχθεί σε μια σειρά 10 ιστορικών – λαογραφικών ταινιών του Δημήτρη Μανωλεσάκη με το γενικό τίτλο «Ο Μέγας Αλέξανδρος των λαών», η οποία ετοιμάζεται υπό την αιγίδα του υπουργείου Εξωτερικών και της νομαρχίας Θεσσαλονίκης. Σκοπός της σειράς είναι να επιχειρηθεί μια νέα προσέγγιση της προσωπικότητας και του έργου του Μ. Αλεξάνδρου μέσα από ένα υλικό που θα εκπηγάζει από τις ιστορικές μνήμες των ίδιων των λαών της Ασίας. Οπως μας είπε ο Δημήτρης Μανωλεσάκης, εκτός από τους «άγνωστους απόγονους Ελλήνων του Μ. Αλεξάνδρου στο Παμίρ» ολοκληρώνονται και οι ταινίες του «Οι Κρητικοί του Λιβάνου» και «Χαντέντουα: οι απόγονοι αρχαιοελλήνων στο Σουδάν».
ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία

Δεν υπάρχουν σχόλια: