Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2011

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΕΘΙΜΟ «ΠΙΠΕΡΙΑ»
Συνέντευξη από τη γιαγιά μου Ιφιγένεια.
-         Γιαγιά, από ποιο χωριό είσαι;
-         Από τη Σκούλιαρη της Κοζάνης .
-         Μπορείς να μου μιλήσεις για ένα έθιμο του χωριού σου;
-         Ναι, την «Πιπεριά».  Τους καλοκαιρινούς μήνες  που δεν έβρεχε για πολύ καιρό και είχε ξηρασία οι χωριανοί ντύνανε μια ορφανή κοπέλα «πιπεριά». Την φορούσαν κόκκινα ρούχα για πιπεριά και πράσινα για φύλλα. Την γυρίζανε σε όλο το χωριό και την έβρεχαν με τις κανάτες. Της τραγουδούσαν κι ένα ποιηματάκι.
-         Το θυμάσαι, γιαγιά, το ποιηματάκι;
-         Ναι, το θυμάμαι.
«Πιπεριά δροσολογιά
για να βρέξεις μια βροχή,
μια βροχή μια σιγανή
για να γίνουν τα σιτάρια
να γεμίσουμε τ’ αμπάρια».
ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ

ΕΘΙΜΟ «ΤΟ ΑΜΙΛΗΤΟ ΝΕΡΟ»
-         Γιαγιά, θα μου πεις ένα έθιμο για το νερό;
-         Θα σου πω ένα έθιμο που έχουμε εμείς οι Βλάχοι και το λέμε «Το αμίλητο νερό» ή στα βλάχικα «άπα μούτα».
-         Και τι ακριβώς είναι αυτό;
-         Κάθε χρόνο, την παραμονή του Αϊ – Γιάννη του Προδρόμου, στις 24 Ιουνίου, όλες οι ελεύθερες και νιόπαντρες κοπέλες στολίζουν δοχεία που τα λέμε «γκούμια» με λουλούδια και ρίχνουν μέσα  κοσμήματα δεμένα με μικρά μπουκετάκια λουλουδιών. Τα κορίτσια πηγαίνουν σε τρεις βρύσες όπου θα πάρουν νερό τραγουδώντας «ουμπλι σόρα, βιάρσι φράτε»,  που σημαίνει «γέμισε αδερφή, χύσ’το   αδερφέ». Η κοπέλα που κρατά το γκούμι δεν πρέπει να μιλάει όταν γεμίζει νερό, για να μην χάσει τις προφητικές και θεραπευτικές ιδιότητες του, γι’ αυτό το λένε το αμίλητο νερό. Τα μεσάνυχτα οι κοπέλες γυρίζουν στο σπίτι και βάζουν το γκιούμι με το νερό κάτω από μια τριανταφυλλιά. Την επόμενη μέρα επισκέπτονται τα σπίτια και δίνουν λίγο απ’ το αμίλητο νερό και παίρνουν ένα νόμισμα. Το έθιμο τελειώνει το απόγευμα όταν τα κορίτσια βγάζουν τα κοσμήματα απ’ το γκιούμι. Αυτά πρέπει να είναι ασπρισμένα, γιατί αν είναι μαυρισμένα οι κοπέλες θα έχουν κακή παντρειά ή θα αργήσει το προξενιό. Τα λουλούδια που στολίζουν το γκιούμι, τα βάζουν στα προικιά για το σκόρο ή  τα θυμιατίζουν για το κακό μάτι ή τα καίνε για να περάσει ο πονοκέφαλος, ή για να αποκτήσουν παιδιά οι άτεκνες γυναίκες.
-         Το έθιμο αυτό το κάνανε μόνο του Αϊ Γιάννη;
-         Κάποιες φορές το κάνανε και για λιτανεία για βροχή.
-         Σ’ ευχαριστώ γιαγιά.
ΧΡΗΣΤΟΣ

ΕΘΙΜΟ «ΠΕΡΠΕΡΟΥΝΑ»

-         Κ. Μαρία, από πού είστε;
-         Από ένα χωριό του νομού Έβρου.
-         Μπορείτε να μου μιλήσετε για ένα έθιμο της περιοχής σας;
-         Ναι, θα ήθελα να μιλήσω για την «Περπερούνα», ένα έθιμο για την εξουδετέρωση της ανομβρίας.
-         Κ. Μαρία μπορείτε να μας το περιγράψετε;
-         Στην αρχή γίνεται εκκλησιαστική λιτανεία και μετά ντύνουν ένα φτωχό ή ορφανό κορίτσι ( για να το λυπάται ο Θεός) με λουλούδια και χλωρά κλαδιά και το γυρίζουν στο χωριό καταβρέχοντας το και τραγουδούν.
-         Το θυμόσαστε αυτό το τραγούδι;
-         Ναι.
Περπερούνα περπατεί
για βροχή παρακαλεί.
Κύριε, ρίξε μια βροχή,
μια βροχή καματερή.
Μπάρες, μπάρες  τα νερά
λίμνες λίμνες τα κρασιά.
Κάθε κούτσουρο κάλαθι
κάθε στάχτυ και ταγάρι,
για να σκάζ’ ο αλευράς
γιατί δεν πωλεί ακριβά
και να χαίρεται ο φτωχός
μ’ όλη  του τη φαμελιά.
ΛΑΖΑΡΟΣ

ΕΘΙΜΟ: ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ
-         Κ. Αθηνά από ποια πόλη είστε;
-         Από την Καβάλα.
-         Μπορείτε να μας μιλήσετε για ένα έθιμο της πόλη σας;
-         Ναι, τον «Αγιασμό των υδάτων». Στις 6 Ιανουαρίου πλήθος κόσμος μαζεύεται στο λιμάνι της  πόλης. Αργότερα φθάνει ο Δεσπότης με πολλούς ιερείς και ετοιμάζονται να ρίξουν το σταυρό στη θάλασσα.
-         Τι πιστεύουν οι άνθρωποι ότι γίνεται με τη ρίψη του σταυρού μες στο νερό;
-         Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι με αυτό τον τρόπο αγιάζονται τα νερά για όλο το χρόνο.
-         Υπάρχει κάτι το εκπληκτικό σε αυτό το έθιμο;
-         Ναι, βέβαια! Το εκπληκτικό είναι ότι παρόλο που είμαστε στην καρδιά του χειμώνα, πολλοί νέοι άνθρωποι βουτούν στα παγωμένα νερά για να πιάσουν το σταυρό.
-         Τι κερδίζει αυτός που θα τον πιάσει;
-         Πιστεύετε ότι του φέρνει τύχη για όλο το χρόνο.
-         Σας ευχαριστώ για τη συνέντευξη.
ΒΙΚΥ.                          

ΕΘΙΜΟ  ΜΑΣΤΕΛΟ ΚΕΡΚΥΡΑ
Ένα έθιμο με το νερό γίνεται στην Κέρκυρα. Στολίζουν ένα ξύλινο βαρέλι και το αφήνουν στο δρόμο. Μαζεύονται οι Φακίνοι και όποιος περαστικός περάσει του λένε να πετάξει νομίσματα για ευχές στο νερό. Όταν έρχεται η ώρα της Ανάστασης οι Φακίνοι κυνηγούν κάποιον για να τον ρίξουν στο βαρέλι. Εκείνος αρχίζει να βρέχει τον κόσμο. Στο τέλος βγαίνει βρεγμένος από το βαρέλι και παίρνει τα χρήματα.
ΘΑΛΕΙΑ

ΕΘΙΜΟ ΤΟ ΚΛΕΨΙΜΟ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Την ημέρα των Φώτων, όλα τα νερά είναι αγιασμένα, για τούτο θεωρείται τυχερός όποιος πάρει πρώτος νερό από την πηγή. Αυτό είναι το λεγόμενο κλέψιμο του νερού. Κάθε νοικοκυρά την ημέρα των Φώτων, προσπαθεί να πάει στην πηγή να πάρει νερό πρώτη από όλες τις νοικοκυρές, τόσο πρωί, ώστε να της εξασφαλίσει την πρωτιά. Το κλέψιμο γίνεται αφήνοντας στη βρύση, σε αντάλλαγμα του νερού που πήραν, μια δραχμή ή μια φέτα ψωμί με βούτυρο ή ένα κουλούρι.
ΑΣΠΑ
ΕΘΙΜΟ:  ΒΡΟΧΗ
-         Κ. Αργυρώ από ποιο χωριό είστε;
-         Από τον Τρίλοφο.
-         Μπορείτε να μας μιλήσετε για ένα έθιμο της περιοχής σας;
-         Να ι, για τη «βροχή». Τα παλιά χρόνια όταν δεν έβρεχε ο παπάς πήγαινε στα χωράφια με τους χωριανούς και διάβαζε για να βρέξει και να γίνουν τα σπαρτά.
-         Κ. Αργυρώ μπορείτε να μας το περιγράψετε, σας παρακαλούμε;
-         Μαζευόνταν οι συγχωριανοί στην εκκλησία και μετά ξεκινούσαν όλοι μαζί για τα χωράφια με την εικόνα  Συνήθως μετά από λίγες μέρες έβρεχε. Τραγουδούσαμε και ένα ποιηματάκι.
-         Το θυμάστε, κ. Αργυρώ, αυτό το ποιηματάκι;
-         Ναι, το θυμάμαι.
-         Νεράκι μου μικρό
νεράκι μου μεγάλο,
έλα σε μένα γλυκό μου,
μικρό λαχταριστό.
Είσαι ό,τι έχω στη ζωή
όχι μόνο εγώ αλλά κι όλη η γη!
Είσαι απαλό και δροσερό
μες την καρδιά μου μοναδικό.
       -  Ευχαριστούμε.

ΑΡΓΥΡΩ

2 σχόλια:

Unknown είπε...

ειναι μεγαλα και εγω μεχρι μιση ωρα θελω ενα μικρο ΑΥΣΤΙΡΑ !





fotis είπε...

Υπάρχουν και μικρά έθιμα με το νερό σε άλλη ανάρτηση στα πλαίσια της Ευέλικτης ζώνης στον σύνδεσμό http://d5dimsx.blogspot.gr/2015/10/blog-post_30.html