ΕΘΙΜΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ

ΤΟ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΑΕΡΟΣΤΑΤΩΝ ΤΗΣ ΗΜΑΘΙΑΣ

Το έθιμο των αερόστατων της Λαμπρής, συναντάται όχι μόνο στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, αλλά και στο Σταυρό Ημαθίας. Οι νέοι του χωριού δημιουργούν παράξενες κατασκευές, που μοιάζουν με μικρά αερόστατα και έχουν ενσωματωμένη μια ειδική θήκη, όπου υπάρχει ένα μικρό κερί.

Τη νύχτα της Ανάστασης, αμέσως μετά το «Χριστός Ανέστη», οι νέοι ανάβουν τα κεριά και αφήνουν τα αερόστατα ελεύθερα. Αυτά λόγω της άνωσης του αέρα, αλλά και της ζέστης που δημιουργεί η φλόγα του κεριού, αρχίζουν να ανυψώνονται στον ουρανό. Το  θέαμα που παρουσιάζεται είναι εντυπωσιακό. Εκατοντάδες φωτάκια βρίσκονται στον αέρα και ταξιδεύουν, μέχρι να σβήσουν τα κεριά, συναγωνιζόμενα τα αστέρια της νύχτας.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ

Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε κόκκινα αυγά. Τα βάφουμε κόκκινα, γιατί συμβολίζουν το αίμα και τη θυσία του Χριστού εκείνης της ημέρας. Επίσης στο χωριό της μαμάς μου τη Μεγάλη Πέμπτη κρεμάνε στην αυλή τους ένα κόκκινο πανί για τον ίδιο λόγο.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ

Τα κόκκινα αυγά που σπάμε το Μεγάλο Σαββάτο, το κάψιμο του Ιούδα, οι λαμπάδες που μεταφέρουν το Άγιο Φως από την εκκλησία στο σπίτι, η περιφορά του Επιταφίου στους δρόμου και τα βαρελότα που χαιρετίζουν την Ανάσταση είναι μερικά από τα πιο γνωστά πασχαλινά έθιμα.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Σ.

Ο ΣΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ

Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, ξημερώνοντας Μεγάλη Παρασκευή, οι γυναίκες μαζεύονται στην εκκλησία για να στολίσουν τον επιτάφιο. Περνάνε τα λουλούδια στην κλωστή και τραγουδάν τραγούδια για το Χριστό. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής γυρνάνε τον επιτάφιο και ο κόσμος κρατάει αναμμένες λαμπάδες.

ΑΡΓΥΡΩ

ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Στην Καλαμάτα αναβιώνει ένα έθιμο που πηγάζει από τους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821, ο διαγωνισμός των μπουλουκιών. Οι διαγωνιζόμενοι, με παραδοσιακές ενδυμασίες και οπλισμένοι με σαΐτες, δηλαδή χάρτινους σωλήνες γεμάτους με μπαρούτι επιδίδονται σε σαϊτοπόλεμο, στο γήπεδο του Μεσσηνιακού, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου.

ΒΙΚΥ

ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

Στην Ιερισσό της Χαλκιδικής το σημαντικότερο Πασχαλινό έθιμο είναι “ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΥ ΝΙΟΥ Τ’ ΑΛΩΝΙ”. Γιορτάζεται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα, στην ομώνυμη τοποθεσία πάνω στους λόφους. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό. Σιγά-σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι και πολλές φορές ο χορός έχει μήκος τετρακόσια μέτρα.

Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα Πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον “ΚΑΓΚΕΛΕΥΤΟ” χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821. Ο χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα όπου υπάρχουν όπου υπάρχουν δύο παλικάρια με υψωμένα σπαθιά.

Ο χορός στη μέση περίπου του τραγουδιού διπλώνεται στα δύο με τους χορευτές να περνούν ο ένας απέναντι από τον άλλο για τον τελευταίο χαιρετισμό.

ΒΙΚΥ

ΠΕΡΙΦΟΡΑ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟ

Στην Πάρο η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς κατά την διάρκειά της, γίνονται δεκαπέντε περίπου στάσεις.  Κάθε φορά που σταματάνε  φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση.

ΛΑΖΑΡΟΣ

 

ΚΟΥΝΙΕΣ
Στην Κύθνο, το πιο εντυπωσιακό έθιμο του νησιού είναι αυτό της "Κούνιας". Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται μία κούνια, στην οποία κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο.

ΧΡΗΣΤΟΣ

Ένα έθιμο που συνεχίζουν να κάνουν οι νοικοκυρές κάθε Μεγάλη Πέμπτη είναι το βάψιμο των αυγών. Τα τελευταία χρόνια βάφουν τα αυγά σε διάφορα χρώματα με μπογιές που αγόραζαν έτοιμες από το  εμπόριο.  Ψάχνοντας όμως οικολογικότερες μορφές βαφής θυμήθηκαν πώς τα έβαφαν πολλά χρόνια πριν. Χρησιμοποιούσαν δηλαδή καρυδόφυλλα, φλούδες από κρεμμύδια, κλωστές και άλλα.

ΑΝΙΑ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουν αυγά και φτιάχνουν κουλουράκια. Τα αυγά τα βάφουν με φύλλα από κρεμμύδι ενώ κάνουν σχέδια πάνω στα αυγά με φύλλα από διάφορα λουλούδια. Το βράδυ τα ελεύθερα κορίτσια στολίζουν τον επιτάφιο και μοιρολογούν τον Κύριο.

ΜΑΡΙΑ Τ.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Τη Μεγάλη Παρασκευή όλοι πλένουν το κεφάλι τους για να μην πονάει όλο το χρόνο, ενώ άλλοι περνούν κάτω από τον επιτάφιο τρεις φορές σταυρωτά. Το βράδυ γίνονται ομάδες γυναικών και αντρών που ψάλλουν.

ΜΑΡΙΑ Τ.

ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑ

Συνήθως τα αυγά του Πάσχα είναι κόκκινα. Για το χρώμα τους αυτό δίνουν διάφορες εξηγήσεις. Άλλοι λένε ότι θυμίζει το αίμα του Χριστού, άλλοι λένε ότι το κόκκινο είναι το χρώμα της χαράς και άλλοι διηγούνται ότι όταν αναστήθηκε ο Χριστός, το είπαν σε μια γυναίκα και αυτή δεν το πίστεψε και είπε: «Όταν τ’ αυγά που κρατώ γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστό». Και από τότε τα βάφουν κόκκινα.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖ.

Το Σάββατο του Λαζάρου τα κορίτσια με τις καλές φορεσιές τους στολισμένα με λουλούδια στο κεφάλι τους πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούσαν το τραγούδι του Λάζαρου. Οι νοικοκυρές κερνούσαν νηστίσιμα γλυκά και έδιναν   αυγά και χρήματα σε ένα κοριτσάκι που ακολουθούσε με ένα καλάθι για να μαζεύει τις προσφορές. Τα κορίτσια που θα ντύνονταν Λαζαρίνες  μαζεύονταν από την προηγούμενη μέρα στο σπίτι της μεγαλύτερης από αυτές για να ετοιμαστούν όλες μαζί.

ΑΣΠΑ

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

Το Μεγάλο Σαββάτο οι πιστοί προετοιμάζονται για το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο ιερέας φωνάζει «Χριστός Ανέστη»

Ένα από τα βασικότερα τελετουργικά στοιχεία της Ανάστασης είναι το αναστάσιμο φως, με κορυφαία στιγμή την πρόσκληση του ιερέα «Δεύτε λάβετε φως». Το φως αυτό οι πιστοί το μεταφέρουν στα σπίτια τους. Σε κάποιες περιοχές μάλιστα θεωρείται καλοτυχία να μη σβήσει η λαμπάδα με το Άγιο Φως μέχρι να φτάσουν οι πιστοί στο σπίτι. Μπαίνοντας «σταυρώνουν» το ανώφλι της εξώπορτας, ενώ παλιότερα ανανέωναν και το φως του καντηλιού και μάλιστα προσπαθούσαν να το κρατήσουν αναμμένο όσες περισσότερες μέρες μπορούσαν χωρίς να σβήσει.

ΝΙΚΟΣ

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Από τις 11 η ώρα το Μεγάλο Σαββάτο αρχίζουν να χτυπούν οι καμπάνες. Όλος ο κόσμος ξεκινάει για την εκκλησία. Στο δρόμο  συναντιούνται παρέες – παρέες οι γείτονες και οι άλλοι γνωστοί.

Φτάνοντας όλη η μεγάλη αυλή της εκκλησίας είναι γεμάτη κόσμο. Σε λίγο  οι καμπάνες ξαναρχίζουν να χτυπούν κι από την εκκλησία βγαίνουν οι παπάδες χρυσοστολισμένοι, οι ψαλτάδες και πλήθος κόσμου κρατώντας τις αναμμένες λαμπάδες. Όλοι οι απ’ έξω τρέχουν ν’ ανάψουν. Σιγά σιγά οι φλόγες των κεριών απλώνονται σε όλη την αυλή.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚ.

Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες και τα μικρά κοριτσάκια στολίζουν τον επιτάφιο, αγρυπνούν και μοιρολογούν το Χριστό.

«Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα
σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται
σήμερα βάλανε βουλή οι άνομοι Εβραίοι

οι άνομοι και τα σκυλιά οι τρισκαταραμένοι
για να σταυρώσουν το Χριστό, των πάντων βασιλέα…»

ΕΥΓΕΝΙΟΣ