ΣΥΝ -ΕΡΓΑΣΙΑ

Της Αγγελικής Βαρελλά

Ο δάσκαλος —ένα παλικαράκι 22 ετών— ήτανε καινούριος και φαινόταν. Και το τρακ που είχε φαινόταν κι αυτό από δέκα μίλια μακριά. «Φοβάμαι. Τρέμω. Φανταζόμουνα δύσκολη αυτή την πρώτη στιγμή, αλλά όχι κι έτσι. Τι αμηχανία είναι αυτή, θεέ μου;» σκεφτόταν.

Η ίδια αμηχανία επικρατούσε και στα θρανία. Τα παιδιά κοίταζαν το δάσκαλο εξεταστικά —μα πολύ εξεταστικά— λες κι έβλεπαν το όγδοο θαύμα του κόσμου. Το σύγκριναν με τον προηγούμενο. Έβγαζαν τα συμπεράσματα τους... Κάτι περίμεναν. Μα τι; Δεν ήξεραν να σου το πουν. Δάσκαλος και παιδιά αλληλοκοιτάζονταν για λίγα λεπτά, —έτσι όσο βαστάει μια αναπνοή—σιωπηλά. Και ξαφνικά...

Το μάτι του δασκάλου έπεσε πάνω στην έδρα, σ' ένα ξεχασμένο τεύχος της ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ, μ' ένα πολύχρωμο εξώφυλλο.

— Συν-ερ-γα-σί-α, διάβασε μηχανικά ο δάσκαλος, κι αμέσως μετά του ήρθε η θεία φώτιση. Δεν μπορεί. Η θεία φώτιση θα ήταν γιατί άρχισε να μιλά και σταμάτημα δεν είχε.

— Αυτό είναι, είπε. Συν-ερ- γα-σί-α! Αυτό θέλω από σας. Να συν­εργαστούμε. Εσείς κι εγώ. Εγώ κι εσείς, για να βγει κάτι καλό, κάτι σπουδαίο από τούτη την τάξη, τούτη τη χρονιά. Απ' αυτό το «συν» εξαρτώνται πολλά. Μπορεί να βγούνε και θαύματα. Για να ρίξουμε πάνω του ένα μεγεθυντικό φακό!

Πήγε κι έγραψε στον πίνακα ένα ΣΥΝ και μια παύλα, έτσι: ΣΥΝ- κι ύστερα συνέχισε να μιλά:

— Βάζεις δίπλα στο συν- ένα χαίρομαι και γίνεται συγχαίρομαι, που πάει να πει ότι χαίρομαι μαζί με τον άλλον. Προσθέτεις ένα -πάσχω και σου προκύπτει το συμπάσχω που σημαίνει ότι πάσχω κι εγώ με τον πλαϊνό μου. Γράφεις δίπλα του ένα πορεύομαι και βγαίνει το συμπορεύομαι. Κι αν θελήσεις να συνδεθείς με κάποιον πάλι αυτό το συν θα σε βοηθήσει. Ο δάσκαλος πήρε μια βαθιά ανάσα. Τα παιδιά τον άκουγαν τώρα χαμογελώντας. Είχε πάρει το θάρρος που του έλειπε στην αρχή.

— Τι έξυπνη που είναι στ’ αλήθεια η ελληνική γλώσσα, είπε. Πόσες λέξεις δεν υπάρχουν για να εκφράσεις την αγάπη για τον συνάνθρωπο. (Συν-άνθρωπο) Οδοιπορείς με κάποιον μαζί; Τον λες συν-οδοιπόρο. Βαδίζεις μαζί του; Συμ-βαδίζεις. Κατοικείς με άλλον; Είσαι συγ-κάτοικός του. Μένεις στην ίδια πόλη; Είσαι

συμ-πολίτης του. Εργάζεσαι δίπλα δίπλα με τους άλλους; Λέγεσαι συν-αδελφός τους. Πηγαίνεις στην ίδια τάξη με άλλους; Είσαστε συμμαθητές. Παντού αυτό το συν, που δίνει άλλη διάσταση στις σχέσεις σου με τους άλλους. Με αυτό το συν μπορείς να είσαι σύμμαχος, συμβοηθός, συγγενής, συμπαραστάτης, σύντροφος, συνεπιβάτης, συνταξιδιώτης. Μπορείς να είσαι και συνένοχος, δε λέω. Μπορείς όμως και να συζητάς, να κάνεις σύλλογο, να πηγαίνεις σε συναυλίες, να είσαι συναθλητής, συνεργάτης, συναρχηγός ή συναγωνιστής. Ο δάσκαλος κατέβηκε από την έδρα. Πλησίαζε ένα ένα τα παιδιά και ρωτούσε:

— Είσαι για ένα «συν»;

— Θα γίνουμε συνεργάτες;

— Θα μου συμ-παρασταθείς; θα είμαστε σύν-τροφοι τούτη τη χρονιά:

Τα χέρια των παιδιών απλώνονταν προς το δάσκαλο. Γελούσαν κι επαναλάμβαναν: «Είσαι για ένα «συν;» «Είσαι για ένα «συν;» Ήτανε κι ένα πειραχτήρι στην τάξη. Ο Τάσος. Μέσα στη χαρά της συν-εργασίας και των μελλοντικών ονείρων, πέταξε το καλαμπούρι του.

—Όμως και η συν-αγρίδα και το συν-άχι έχουν μπροστά τους ένα συν. Κύριε.

Ξεκαρδίστηκαν τα παιδιά. Του χάιδεψε το κεφάλι ο δάσκαλος.

— Εμείς εφέτος θα έχουμε για σύμβολο και έμβλημα μας εκείνο το «συν» που ενώνει τους ανθρώπους και τους κάνει άξιους για θαύματα. Κι άσε το συνάχι στη συναγρίδα. Αλήθεια, σκέφτεσαι μια συναγρίδα να φτερνίζεται και μιαν άλλη να της λέει: «Με τις υγείες σου, καλή μου!»

— Ναι, αμέ! δεν τα έχασε ο Τάσος. Γιατί η μια θα συμ-πάσχει με την άλλην και θα την συλ-λυπάται.

Τα γέλια των παιδιών τράνταξαν τούτη τη φορά την τάξη. Τα χέρια τους δέθηκαν ακόμα πιο ζεστά σ' ένα συν-τροφικό αγκάλιασμα. Τα μάγια είχαν λυθεί. Η αμηχανία εξαφανίστηκε. Μια στιγμή, δυο θερμά λόγια, η ελληνική γλώσσα με την «εξυπνάδα» της, άρκεσαν για να συν-δεθούν με το δάσκαλο τους. Κι όλα μαζί με λαμπερά μάτια και κέφι προσπαθούσαν να βρουν λέξεις με «συν», που να δίνουν το στίγμα τους για τη σχολική χρονιά που άρχιζε.

— Θα μάθουμε και συν-τακτικό! είπε το ένα.

— Θα συν-εννοούμαστε! πέταξε ένα άλλο.

— Θα συν-εισφέρουμε όλοι σε ιδέες αλλά και σε πράξη, φώναξε ένα τρίτο.

— Θα είμαστε ένα σύν-ολο αρμονικό και αγαπημένο, είπε ο Τάσος.

Κι ο δάσκαλος συμπλήρωσε:

— Αυτή η συν-εργασία θα έχει μέσα της κάτι συν-αρπαστικό!