ΚΑΛΑΝΤΑ

Καλήν  εσπέραν

άρχοντες, αν είναι

 ορισμός σας

Χριστού την θείαν

γέννησιν να πω

 στ αρχοντικό σας"

της Κατερίνας Αποστολίδου

Παραμονή Χριστουγέννων ξημερώνει. Μυρωδιές από κουραμπιέδες, μελομακά­ρονα, δίπλες, κουλούρια και χριστόψωμα γεμίζουν τον αέρα.

Έξω, το κρύο τσουχτερό. Ώρα να ξεχυθούμε οπούς δρόμους για να φέρουμε το μήνυμα της μεγάλης γιορτής.

Δώδεκα ημέρες - μέχρι τα Θεοφάνια - θα κρατήσει το γιορταστικό πνεύμα, και πρωταγωνιστές του εμείς τα παιδιά, θα γυρίζουμε από πόρτα σε πόρτα για να ψάλουμε τα λατρευτικά τραγούδια του τόπου μας, τα "κάλαντα", που συνοδεύονται από ευχές και παινέματα.

Αλήθεια, πόσοι από μας γνωρίζουν πως το έθιμο αυτό κρατάει από τα βάθη της αρχαιότητας, από τα χρόνια του Ομήρου; Ότι συνεχίσθηκε στους κλασικούς και αργότερα στους ρωμαϊκούς χρό­νους, όταν γιόρταζαν με λαμπρότητα τις "Καλέν­δες" για τον ερχομό του νέου χρόνου;

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, ότι η γέννηση του Χρι­στού, ένα τόσο χαρμόσυνο γεγονός, γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο με ύμνους, ευχές και τραγούδια τούτες τις μέρες.

Όλοι μας   βέβαια, έχουμε τραγουδήσει τα   πανελλήνια   κάλαντα   των

Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των  Θεοφανίων. Τα λέμε έτσι, γιατί έχουν σε όλη την Ελλάδα τα ίδια λόγια και μελωδία. Υπάρχουν όμως και τα   τοπικά κάλαντα κάθε περιοχής.

Ας γνωρίσουμε τα κάλαντα από διάφορα μέρη της Ελλάδας.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Ήρθε πάλι νέο έτος εις την πρώτη του μηνός

ήρθα να σας χαιρετίσω δούλος σας ο ταπεινός.

Ο Βασίλειος ο Μέγας, ιεράρχης θαυμαστός

εις την οικογένειά σας να ‘ναι πάντα βοηθός.

Τα παιδιά εις το σχολείο να πηγαίνουνε συχνά

να μαθαίνουνε το βίο, της πατρίδας τα ιερά.

Και για τους ξενιτεμένους έχω να σας πω πολλά

σας αφήνω καληνύχτα και του χρόνου με υγειά.

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγάτε, διέτε, μάθετε πως ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα,
το μέλι τρών’ οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες
κ το μελισσοβότανο να νίβονται οι κυράδες.

Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά γαϊτανοφρύδα,
κυρά μ’ όταν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου
βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη
και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δαχτυλίδι.

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,
παρά σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε.
Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας και την κότα,
δώστε μας και πέντ’ έξι αυγά να πάμε σ’ άλλη πόρτα

ΗΠΕΙΡΟΥ

Ελάτε εδώ γειτόνισσες
Και εσείς γειτονοπούλες,
Τα σπάργανα να φτιάξουμε
και το Χριστό ν΄ αλλάξουμε.

Τα σπάργανα για το Χριστό,
Ελάτε όλες σας εδώ.(δις)

Να πάμε να γυρίσουμε
Και βάγια να σκορπίσουμε .
Να βρούμε και την Παναγιά
οπού μας φέρνει τη χαρά.

Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ.(δις)

Κοιμάται στα τριαντάφυλλα,
γεννιέται μες στα λούλουδα.
Γεννιέται μες στα λούλουδα ,
κοιμάται στα τριαντάφυλλα.

Τα σπάργανα για το Χριστό,
ελάτε όλες σας εδώ.
Τα σπάργανα να φτιάξουμε
και το Χριστό ν΄ αλλάξουμε.

Πάρτε λοιπόν τρίγωνα, φλογέρες, ακορντεόν, κιθάρες και προσπαθήστε να τα μάθετε. Τα καλαθάκια σας σίγουρα θα γεμί­σουν με ένα σωρό "καλούδια", όταν θα βγείτε να τα πείτε.      

Καλά Χριστούγεννα κι ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος!