Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΦΩΚΙΑ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ

Η μεσογειακή φώκια ή φώκια monachus monachus ή φώκια Μοναχός είναι ένα από το μεγαλύτερο θηλαστικά και ζει στις ελληνικές θάλασσες από τα αρχαία χρόνια.

Μας το μαρτυρούν παραστάσεις της σε αγγεία και αρχαία ελληνικά νομίσματα, καθώς και αναφορές σε κείμενο, όπως η . Οδύσσεια του Ομήρου και οι Περί τα ζώα ιστορίαι του Αριστοτέλη. Σήμερα, όμως, απειλείται με εξαφάνιση. Γιατί συμβαίνει αυτό; Υπάρχει τρόπος να σωθεί και να συνεχίσει να αποτελεί έναν πολύτιμο κρίκο στην τροφική αλυσίδα, δείχνοντας μας πόσο ...καλά στην υγεία του είναι το θαλάσσιο περιβάλλον μας; Ας ...ερευνήσουμε το θέμα!

Ο Όμηρος διηγείται.

Στην Οδύσσεια του Ομήρου, η Ειδοθέα, κόρη του θαλάσσιου θεού Πρωτέα που έχει το χάρισμα να προλέγει το μέλλον και να μεταμορφώνεται σε ό.τι θέλει, συμβουλεύει τον Μενέλαο πώς να πάρει από τον πατέρα της πληροφορίες για την τύχη τη δική του και των συντρόφων του μετά την άλωση της Τροίας. Η πονηριά που σκαρφίζεται είναι να σκεπαστούν ο Μενέλαος και τρεις ναύτες του με δέρματα φώκιας, να ξαπλώσουν ανάμεσα στις φώκιες στις «κουφωτές σπηλιές», εκεί που βγαίνει ο Πρωτέας να πάρει κανέναν υπνάκο, κι έτσι μόλις βγει να...τον τσακώσουν. Έτσι κι έγινε.

Το πορτρέτο της monachus monachus

Η μεσογειακή φώκια φτάνει σε μήκος τα 3 περίπου μέτρα και ζυγίζει μέχρι και 350 κιλά. Το σώμα της έχει σχήμα ψαριού και τα πτερύγια της μοιάζουν με κουπιά, ενώ η μεμβράνη που συνδέει τα δάχτυλα της μεταξύ τους, τη βοηθάει να είναι πρωταθλήτρια στην κολύμβηση! Το σώμα της καλύπτεται από κοντό και στιλπνό τρίχωμα, με χρώμα από ανοιχτό γκρι έως σκούρο καφέ, ή και μαύρο. Η κοιλιά της είναι συνήθως πιο ανοιχτόχρωμη. Μερικές φώκιες έχουν στην κοιλιά ένα χαρακτηριστικό άσπρο «μπάλωμα»

 Αν αναρωτιέστε γιατί την ονόμασαν monachus monachus  στα Λατινικά, η απάντηση είναι πολύ διασκεδαστική: επειδή το δέρμα στο κεφάλι της «διπλώνει» και φαίνεται σα να φοράει σκουφάκι καθολικού μοναχού!

Σπίτι μου... σπηλιά μου!

Στο παρελθόν οι μεσογειακές φώκιες ζούσαν κατά χιλιάδες στις ακτές της Μεσογείου. Σήμερα, ο μεγαλύτερος πληθυσμός τους -γύρω στις 200-250 φώκιες- έχει βρει καταφύγιο στις ελληνικές θάλασσες. Τα πολυάριθμα ακατοίκητα νησιά μας, οι βραχώδεις ακτές και οι απόμερες θαλάσσιες σπηλιές προσφέρουν ασφάλεια στα ευαίσθητα και χαριτωμένα αυτά ζώα.

Βουτάμε... για να φάμε!

Οι φώκιες προέρχονται από τα θηλαστικά της στεριάς και μοιάζουν με τους σκύλους και τις αρκούδες. Οι φώκιες είναι σαρκοφάγες. Τα δόντια τους είναι φτιαγμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να κυνηγούν. Οι καλύτερες λιχουδιές της είναι τα ψάρια και τα χταπόδια. Είναι πολύ επάξιοι κυνηγοί και μπορούν να μείνουν κάτω από το νερό                          τουλάχιστον για ένα τέταρτο της ώρας χωρίς  να αναπνέουν. Κάνουν τρομερές βουτιές κλείνοντας τα ρουθούνια τους όπως κι... εσείς, ενώ

μπορούν να φτάσουν σε βάθος 50 μέτρων.

Οικογενειακές υποθέσεις...

Οι μεσογειακές φώκιες ζευγαρώνουν μέσα στο νερό. Γεννούν συνήθως ένα μικρό, προς το τέλος του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο. Τα μικρά φωκάκια ζυγίζουν 10-15 κιλά και έχουν μήκος περίπου 1 μέτρο. Τους δύο πρώτους μήνες της ζωής τους θηλάζουν και μετά η μητέρα τους τα εκπαιδεύει, ώστε να μάθουν να πιάνουν μόνα τους την τροφή τους.

Γιατί απομείναμε τόσο λίγες...;

Οι απειλές που αντιμετωπίζουν οι μεσογειακές φώκιες σήμερα οφείλονται στις ανθρώπινες ...αταξίες:

• το υπερβολικό ψάρεμα λιγοστεύει επικίνδυνα την τροφή τους.                           

• ο ανεξέλεκτος τουρισμός καταστρέφει την ησυχία τους και ανατρέπει επικίνδυνα τους ρυθμούς της αναπαραγωγής τους

• η ρύπανση της θάλασσας τις αρρωσταίνει

• το πολύ τσιμέντο στις ακτές τις διώχνει από το φυσικό τους σπίτι

• συχνά παγιδεύονται στο αλιευτικά εργαλεία και τραυματίζονται, ή στην προσπάθεια τους να βρουν τροφή σκίζουν τα δίχτυα των ψαράδων και αυτοί τις κυνηγούν και τις σκοτώνουν.

Η ΜΟm στο ΕΘΠΑΒΣ

Το 1992, ιδρύθηκε το Εθνικό θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου-Βόρειων Σποράδων, σε μια προσπάθεια να προστατευτεί οργανωμένο και αποτελεσματικά ο σημαντικός πληθυσμός της μεσογειακής  φώκιας που ζει εκεί, αλλά και η ιδιαίτερη φυσική ομορφιά της περιοχής. Η ΜΟm με το ερευνητικό σκάφος «Οδύσσεια» και το ταχύπλοο  «Αλόννησος»,  συνεργάζεται με  τις τοπικές αρχές  και το Λιμενικό Σώμα, με στόχο τη φύλαξη του Πάρκου και την τήρηση της σχετικής νομοθεσίας.

Δείξε μου τους φίλους σου, να σου πω... αν θα επιβιώσεις!

Η ΜΟm (Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας) είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο. Όπως μαρτυρά και... το μακρύ της όνομα  λέγετε μας απλά ΜΟm. που είναι το «χαϊδευτικό μας και βγαίνει από τα αρχικά της, monachus monachus,  μελετά και προστατεύει τη μεσογειακή φώκια και το φυσικό περιβάλλον της. Μερικά από τα προγράμματα που εκπονεί, είναι η επιστημονική έρευνα του είδους στο πεδίο, η φύλαξη του Εθνικού θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου -Βόρειων Σποράδων (ΕΘΠΑΒΣ), η δημιουργία προστατευόμενων περιοχών για τις φώκιες στο Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος, η περίθαλψη ορφανών, άρρωστων και τραυματισμένων φωκιών, η ευαισθητοποίηση του κοινού και η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στα σχολεία της χώρας μας.

ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ