ΤΟ
ΑΜΙΛΗΤΟ ΝΕΡΟ
Πρωί
πρωί την ημέρα των Χριστουγέννων οι κοπέλες της επαρχίας έτρεχαν στην πιο
κοντινή βρύση για να «κλέψουν» το άκραντο νερό, δηλαδή το αμίλητο νερό. Λέγεται
έτσι το νερό, γιατί σ’ όλη τη διαδρομή οι κοπέλες δεν βγάζουν λέξη. Όταν φτάνουν
στη βρύση λένε: «Όπως τρέχει το νερό σε σένα
βρυσούλα μου, έτσι να τρέχει και το βιός μου».
Δηλαδή η περιουσία , και η ζωή τους.
ΣΑΒΒΑΣ-
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Γ.
ΑΜΙΛΗΤΟ
ΝΕΡΟ
- Γιαγιά θα μου πεις ένα έθιμο που να έχει σχέση με το νερό
-
Μα και βέβαια! Θα
σου πω το έθιμο «Το αμίλητο νερό», που εμείς οι Βλάχοι το λέμε «άπα μούτα».
-
Και τι κάνατε σ’
αυτό το έθιμο;
-
Πρωί πρωί την
ημέρα των Χριστουγέννων οι κοπέλες της επαρχίας έτρεχαν στην πιο κοντινή βρύση
για να «κλέψουν» το άκραντο νερό, δηλαδή το αμίλητο νερό. Λέγεται έτσι το νερό,
γιατί σ’ όλη τη διαδρομή οι κοπέλες δεν βγάζουν λέξη. Όταν φτάνουν στη βρύση
λένε: «Όπως τρέχει το νερό σε σένα βρυσούλα μου, έτσι να τρέχει και το βιός μου».
Δηλαδή η περιουσία μου. Κάποιες φορές το κάνανε και για λιτανεία για βροχή.
- Ήταν πολύ ωραίο! Σ’ ευχαριστώ πολύ γιαγιά.
ΓΑΒΡΙΗΛ
ΤΟ
ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ
Παλιότερα
συνηθιζόταν η νύφη, τη Δευτέρα μετά το γάμο, να πηγαίνει με συνοδεία στη βρύση
απ’ όπου έπαιρνε νερό για το νέο της σπιτικό, αφού προηγουμένως άφηνε εκεί
χρήματα ή ένα μικρό ψωμί ή άφηνε ένα μικρό κουλούρι από τα πρώτα δημητριακά της
χρονιάς με την ευχή: «Όπως τρέχουν τα νερά έτσι να τρέχουν και τα αγαθά στο
σπίτι».
ΑΛΙΚΗ
ΤΟ
ΣΙΔΕΡΕΝΙΟ ΝΕΡΟ
Τα
χαράματα της Πρωτοχρονιάς, ο νοικοκύρης του σπιτιού, πήγαινε στη βρύση του
χωριού. Αφού πλενόταν, έπαιρνε μια πέτρα μικρή και την έπλενε καλά στη βρύση.
Στη συνέχεια γύριζε στο σπίτι και τους έβρεχε με ένα κλωνάρι και την πέτρα
λέγοντας: «Όλοι του χρόνου γεροί σαν την πέτρα την μικρή».
ΑΛΙΚΗ
Το
αμίλητο νερό
Τα
παλιά χρόνια υπήρχε το πρωτοχρονιάτικο
έθιμο : "Το αμίλητο νερό». όποιος ξυπνούσε πρώτος από την οικογένεια ή όποιος
του έπεφτε το φλουρί της βασιλόπιτας έβγαινε στη αυλή, έπαιρνε ένα άδειο δοχείο και πήγαινε στην βρύση να το
γεμίσει. Αφού γέμιζε το δοχείο κατά την
επιστροφή του έκοβε μερικά κλαδιά ελιάς. Από την πρώτη στιγμή που έβγαινε στην αυλή
μέχρι να επιστρέψει στο σπίτι δεν έπρεπε να μιλήσει σε κανέναν, ώστε να μείνει
το νερό αμίλητο. Πίστευαν ότι την
πρωτοχρονιά γύρω από την βρύση του χωριού μαζεύονταν οι νεράιδες και έπλεκαν τον νέο χρόνο. Καθόντουσαν στην άκρη της
βρύση χωρίς να τις βλέπει κανείς και
έβαζαν μέσα χρόνο που ερχόταν τη χαρά, την ευτυχία και
την καλοσύνη. Όταν έφτανε στο σπίτι, αυτός που έφερνε το νερό, αφού έπλενε το
πρόσωπο και τα χέρια του με αυτό έρανε με αυτό όλα τα δωμάτια με το αμίλητα
νερό για να φέρει στο σπίτι όλα αυτά που είχαν ρίξει οι νεράιδες μέσα στο νερό.
ΕΛΕΝΗ
ΤΟ
ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΠΙΠΕΡΙΑΣ
Το
έθιμο της πιπεριάς τηρούνταν στην Κύμη της Εύβοιας και γινόταν το καλοκαίρι για
να βρέξει και να ποτιστούν τα διψασμένα καλαμπόκια.
Το
πρωί πριν σκάσει ο ήλιος, ντύνουν μια
γυναίκα του χωριού «Πιπεριά» δηλαδή την
τυλίγουν με ανθισμένη αγράμπελη. Μετά δένουν στη μέση της μια μακριά κόκκινη
ζώνη. Στην άκρη του ζωναριού δένουν ένα μεγάλο κουδούνι προβατίνας, το οποίο
ακούγεται καθώς η γυναίκα περπατάει. Στο μεταξύ έχουν μαζευτεί όλοι οι
χωριανοί, άντρες, γυναίκες και παιδιά, γύρω της. Ο γεροντότερος του χωριού
φέρνει μια λεκάνη με νερό και πρώτος παίρνει με την χούφτα του νερό και
καταβρέχει τη γυναίκα που είναι ντυμένη πιπεριά.
ΓΙΑΝΝΗΣ
Η
ΠΕΡΠΙΡΙΤΣΑ
Στα
Τρίκαλα είναι έθιμο η Περπιρίτσα. Ντύνουν ένα κορίτσι κλαδιά και γυρίζουν
μικροί και μεγάλοι από σπίτι σε σπίτι, ραντίζοντας με νερό την Περπιρίτσα
τραγουδώντας:
το Θεό παρακαλεί για να ρίξει μια βροχή
μια βροχή βασιλική
για
να γίνουνε τα στάρια
καλαμπόκια
κι άλλα κι άλλα
πιρπιρ
πιρπιρ πιρπιρ!
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΣΤ.
ΤΟ
ΚΑΛΑΝΤΟΝΕΡΟΝ
Καλαντόνερο
ονομαζόταν το πρώτο νερό που έπαιρναν τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς από τη βρύση, την πηγή ή το
πηγάδι από όπου προμηθευόταν το πόσιμο νερό. Της λήψης του Καλαντόνερου
προηγούνταν το καλαντάρισμα της βρύσης. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα τοποθετούσαν
κοντά στη βρύση διάφορα δώρα όπως ξηρούς
καρπούς λέγοντας την ευχή: «Κάλαντα και καλός καιρός,
πάντα και του χρόνου. Αυτός που έπαιρνε το νερό, μέχρι να πάει στο σπίτι δεν
κοιτούσε πίσω του ούτε μιλούσε σε κανέναν. Έπινε όλη η οικογένεια από λίγο και
ράντιζαν το σπίτι, την αυλή, τις αποθήκες, τα ζώα, τα χωράφια κλπ.
ΑΣΗΜΕΝΙΑ
Παλιά
όταν κάποιος πήγαινε ένα μακρινό ταξίδι, οι άνθρωποι έπαιρναν νερό και του το
έριχναν από πίσω του στον δρόμο για να έχει καλό ταξίδι.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ
Σε
κάποιες περιοχές της Ελλάδας, όπως και στη δικιά μας περιοχή, όταν ξεκινάει μια
καινούρια σχολική χρονιά και τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο, οι μαμάδες ρίχνουν
ένα ποτήρι νερό πίσω από τα παιδιά για να κυλήσει η σχολική χρονιά σαν νεράκι.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΑΓΙΑΣΜΟΣ
Το
έθιμο αυτό γίνεται για να ευλογήσουμε, ό,τι καινούριο αποκτάμε ή ό,τι νέο αρχίζει
στη ζωή μας. Γεμίζουμε ένα γυάλινο δοχείο με νερό και αφού το ευλογήσει ο παπάς
με ένα κλαδάκι βασιλικό μας ραντίζει.
ΣΑΒΒΑΣ
Η
γιαγιά μου μου είπε ότι, στα παλιά χρόνια, ήταν έθιμο για την ξηρασία να ντύνουν
μια κοπέλα με παραδοσιακά ρούχα, να βάζουν ένα πήλινο στο κεφάλι να τη
στολίζουν με λουλούδια και να την πηγαίνουν στη βρύση του χωριού και να τη
βρέχουν για να βρέξει για να ποτιστεί η
γη.
ΓΙΩΡΓΟΣ
ΤΟ
ΤΑΪΣΜΑ ΤΗΣ ΒΡΥΣΗΣ
Σε
πολλά μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας το έθιμο αυτό είναι πραγματικότητα. Έτσι σε
πολλά χωριά την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς ή το ξημέρωμα των Χριστουγέννων οι
νεαρές γυναίκες, αφού έχουν αδειάσει όλες τις στάμνες που είναι γεμάτες με νερό
στο σπίτι πηγαίνουν να ξαναγεμίσουν από
την κοντινότερη βρύση, που υπάρχει στο χωριό. Στο δρόμο μένουν αμίλητες, για
αυτό το νερό λέγεται αμίλητο.
ΞΕΝΙΑ
ΜΑΣΤΕΛΟ
ΚΕΡΚΥΡΑΣ
Ένα
έθιμο με το νερό γίνεται στην Κέρκυρα. Στολίζουν ένα ξύλινο βαρέλι και το
αφήνουν στο δρόμο. Μαζεύονται οι Φαίακες και όποιος περαστικός περάσει του λένε
να πετάξει νομίσματα για ευχές στο νερό. Όταν έρχεται η ώρα της Ανάστασης οι Φαίακες κυνηγούν κάποιον για να τον ρίξουν στο
βαρέλι. Εκείνος αρχίζει να βρέχει τον κόσμο. Στο τέλος βγαίνει βρεγμένος από το
βαρέλι και παίρνει τα χρήματα.
ΑΝΤΩΝΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου