Σάββατο 8 Απριλίου 2017

ΤΩΡΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΣΧΑΛΙΑ ΤΩΡΑ ΚΑΛΟΣ ΜΑΣ ΧΡΟΝΟΣ!

Της Γκέλλυς Ανδρονίκου
Τ
ο Πάσχα είναι η γιορτή της άνοιξης, των κόκκινων αυγών , των κουλουριών, των λαμπάδων, της μαγειρίτσας, του οβελία, της επαφής με την ολάνθιστη φύση... Κυρίως, όμως,  η σημαντικότερη χριστιανική γιορτή. Ο δρόμος μέχρι την καθιέρωση αυτής της μεγάλης γιορτής, με το πλούσιο ιστορικό και λαογραφικό ενδιαφέρον, ήταν μακρύς και περιπετειώδης. Σήμερα παρουσιάζουμε μερικούς από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας που άλλαξε το νόημα του κόσμου στον οποίο ζούμε, αλλά και πολλά στοιχεία για τη συμβολική σημασία της Μεγάλης Εβδομάδας.
Ιησούς Ναζωραίος Βασιλεύς Ιουδαίων
Το30 μ.Χ., ένα ανοιξιάτικο πρωινό, τρεις άνδρες εκτελέστηκαν από τις ρωμαϊκές αρχές στην Ιουδαία, που εκείνη την εποχή αποτελούνταν από τη Σαμάρεια, την Ιουδαία και την Ιδουμαία. Οι δυο απ’ αυτούς ήταν ληστές. Ο τρίτος δεν είχε ληστέψει, λεηλατήσει ή σκοτώσει. Καταδικάστηκε γιατί είχε ισχυριστεί ότι ήταν «Βασιλέας των Ιουδαίων». Ήταν εκείνος που θα εκπλήρωνε τις ελπίδες του Ισραήλ. Μέσω αυτού ο Θεός θα έσωζε τον κόσμο. Αυτός ήταν ο βασικός λόγος που έγινε αντιπαθής στους Ιουδαίους αρχιερείς.
Γραμματείς και Φαρισαίοι
Το έργο των Γραμματέων ήταν τριπλό: ήταν δικαστές, διδάσκαλοι και νομικοί. Στόχος τους ήταν να μεταφέρουν το πνεύμα του παλαιού εβραϊκού νόμου στην καθημερινή ζωή. Οι Φαρισαίοι ονομάστηκαν έτσι για να δηλώσουν την ακριβή ερμηνεία και την πιστή τήρηση του Νόμου. Ο Ιησούς βρέθηκε αντιμέτωπος με τις δυο αυτές θρησκευτικοπολιτικές παρατάξεις, επειδή πίστευε στην αγάπη και στην ευσπλαχνία, τις οποίες αυτοί αποστρέφονταν μένοντας προσκολλημένοι στο γράμμα του μωσαϊκού νόμου. Τον κατηγόρησαν ως βλάσφημο και ψευδοπροφήτη, συνωμότησαν και Τον συνέλαβαν με σκοπό να Τον σκοτώσουν.
Ρωμαίοι
Ο Πομπήιος Γναίος (106 – 48 π.Χ.), κύριος αντίπαλος του Ιούλιου Καίσαρα, κατέλαβε τα Ιεροσόλυμα το 63 π.Χ. Από τότε χρονολογείται η παρουσία των Ρωμαίων στην Παλαιστίνη.
Την εποχή που ο Χριστός έδρασε στην Ιερουσαλήμ, διοικητής ήταν ο Πόντιος Πιλάτος (26 -36           μ.Χ.), ο οποίος διέταξε τη Σταύρωσή Του ύστερα από υπόδειξη των αρχιερέων, με την κατηγορία ότι είναι ταραχοποιός και βλάσφημος.
Η συμπεριφορά του Πιλάτου κατά τη δίκη του Ιησού φανερώνει ότι είτε ήταν σε δύσκολη θέση εξαιτίας κάποιων ατασθαλιών του και γι’ αυτό υποχώρησε στην απαίτηση των Ιουδαίων θρησκευτικών ηγετών για θανάτωση του Ιησού είτε ότι περίμενε την καταβολή λύτρων από οπαδούς του Ιησού, πράγμα που δεν έγινε. Ο Πιλάτος δεν ήταν συμπαθής στο λαό και κατηγορήθηκε ως τύραννος.
Ιουδαίοι εναντίον Ρωμαίων
Στις δεκαετίες του 30 και του 40 μ.Χ. ένας  Ρωμαίος κυβερνήτης και μια μικρή στρατιωτική δύναμη διέμεναν στην Παλαιστίνη, ωστόσο, τον περισσότερο καιρό έλειπαν, γιατί οι Ιουδαίοι ήταν πολύ ευαίσθητοι όσον αφορά τα θρησκευτικά παραπτώματα στην ιερή πόλη.
Ο καθημερινός έλεγχος βρισκόταν στα χέρια του αρχιερέα. Πολλοί Ιουδαίοι ήθελαν να απελευθερωθούν από τους Ρωμαίους και πίστεευαν ότι θα το πετύχαιναν μόνο με τη βοήθεια του Θεού. Ορισμένοι περίμεναν κάποιο σημάδι, ενώ κάποιοι άλλοι να τους δώσει δύναμη ο Θεός για να σπείρουν τον τρόμο στις καρδιές των Ρωμαίων στρατιωτών.
Το εβραϊκό και το χριστιανικό Πάσχα
Οι Εβραίοι γιόρταζαν από πολύ παλιά και με μεγάλη λαμπρότητα το Πάσχα. Με αυτό τιμούσαν τη λυτρωτική τους έξοδο από τη δουλεία της Αιγύπτου. Το εβραϊκό Πάσχα γιορταζόταν στις 14 του μήνα Μισάν και χωριζόταν σε δυο μέρη: το πρώτο ήταν η θυσία του πασχαλινού αμνού, ενώ το δεύτερο περιλάμβανε τη γιορτή των αζύμων, η οποία διαρκούσε εφτά ημέρες. Το βράδυ αυτής της μέρας οι Εβραίοι έτρωγαν το θυσιαζόμενο αμνό, ενώ την εβδομάδα των αζύμων έτρωγαν άζυμο (χωρίς προζύμι) άρτο, επειδή έφυγαν βιαστικά από την Αίγυπτό και δεν πρόλαβαν να ψήσουν το ψωμί που πήραν μαζί τους. Έτσι, το άζυμο ψωμί έγινε σύμβολο ελευθερίας. Όλες οι οικογένειες έτρωγαν τον αμνό σε ευφρόσυνο κλίμα. Ο Ιησούς και οι Απόστολοι γιόρταζαν κι αυτοί το εβραϊκό Πάσχα, γι αυτό και πήγαν στην Ιερουσαλήμ. 
Στο Χριστιανισμό, το Πάσχα έλαβε άλλο συμβολισμό: τη σταυρική θυσία του Χριστού, του εσφαγμένου αμνού της αποκάλυψης, ο οποίος έσωσε ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Η Μεγάλη Εβδομάδα και η σημασία της
Ο πλούσιος εθιμικός κύκλος του Πάσχα αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου, τον οποίο ο Ιησούς επανέφερε στη ζωή με τρόπο θαυμαστό. Ακολουθεί η Κυριακή των Βαΐων, κατά την οποία αναπαρίσταται η θριαμβευτική είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Το πιο χαρακτηριστικό έθιμα αυτής της Κυριακής είναι ο στολισμός των εκκλησιών με βάγια, τα οποία στη συνέχεια μοιράζονται στο εκκλησίασμα. Ο λαός τα θεωρεί μέσο κατά της βασκανίας (μάτιασμα), γι αυτό και τα φυλάει στο εικονοστάσι. Συνηθίζονται, επίσης, και τα «βαγιοχτυπήματα», όπου χτυπά ο ένας τον άλλο με βάγια για να μεταδοθεί η δύναμη του χλωρού κλαδιού σ’ εκείνον που δέχεται το χτύπημα.
Με τη Μεγάλη Δευτέρα, η νηστεία που έχει ξεκινήσει από τη Σαρακοστή, δηλαδή σαράντα μέρες πριν από την Μεγάλη Εβδομάδαα, κορυφώνεται για να μπορούν οι πιστοί να βιώσουν το Θείο Πάθος και το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης.
Τη Μεγάλη Τρίτη  ακούμε στις εκκλησίες το Τροπάριο της Κασσιανής. Το ¨Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή...» γράφτηκε από μια βυζαντινή ποιήτρια και μοναχή και αναφέρεται στη Μαρία τη Μαγδαληνή, μια αμαρτωλή γυναίκα που επανήλθε στο δρόμο του Θεού από τον ίδιο τον Ιησού. 
Τη Μεγάλη Τετάρτη λαμβάνουμε το ευχέλαιο, με το οποίο μας ευλογεί ο ιερέας και συγχωρεί τις αμαρτίες που έχουμε διαπράξει ώστε να συνεχίσουμε μετανοημένοι την ορεία προς την Ανάσταση. Όλη η Μεγάλη Εβδομάδα είναι περίοδος πένθους. Οι προετοιμασίες, όμως κορυφώνονται από τη Μεγάλη Πέμπτη και μετά, με το βάψιμο των αυγών, γι’ αυτό και η μέρα αυτή ονομάστηκε «Κοκκινοπέμπτη». Όπως με τα αυγά, έτσι και τα κεριά που ανάβονται το βράδυ που διαβάζονται τα Δώδεκα
Ευαγγέλια πιστεύεται ότι ξορκίζουν το κακό. Το πένθιμο κλίμα της Μεγάλης Πέμπτης κορυφώνεται με το Μοιρολόι της Παναγίας  που ψέλνουν οι γυναίκες ξενυχτώντας τον Εσταυρωμένο. Το Θείο Πάθος κορυφώνεται τη Μεγάλη Παρασκευή, κατά τη διάρκεια της οποίας οι χριστιανοί δεν τρώνε ούτε λάδι. Το πρωί γίνεται η αποκαθήλωση και ακολουθεί η αναπαράσταση του ενταφιασμού του Χριστού στον Επιτάφιο. Ο στολισμός του Επιταφίου γίνεται από τις γυναίκες που ξενυχτούν στην εκκλησία το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης για να τον ετοιμάσουν. Μάλιστα, κάθε ενορία συναγωνίζεται την άλλη στο στόλισμα του ωραιότερου Επιταφίου.
Το Μεγάλο Σάββατο, μετά την Πρώτη Ανάσταση, επέρχεται ανακούφιση και η προσμονή για το βράδυ κορυφώνεται. Η κυριότερη ασχολία της ημέρας είναι η ετοιμασία του «πασχαλιάτη» ή «λαμπριώτη», του αρνιού που προορίζεται για το πασχαλινό τραπέζι.
Η μέρα της Ανάστασης ονομάζεται από το λαό και Λαμπρή.
Ο εορτασμός του Πάσχα συνεχίζεται όλη την εβδομάδα του Διακαινησίμου, η οποία ονομάζεται και «Ασπροβδομάδα» και οι μέρες της «Λαμπροήμερα», γιατί θεωρούνται συνέχεια της Λαμπρής.
Ο κύκλος του Πάσχα κλείνει την Κυριακή του Θωμά, που λέγεται και «Αντίπασχα» ή «Απόπασχα». Παλαιότερα έλεγαν ότι από την επόμενη Δευτέρα, τη Δευτέρα του Θωμά, γινόταν η «Αδραχτανάσταση», επειδή όλες οι εργασίες ξανάβρισκαν τον κανονικό τους ρυθμό.

Δεν υπάρχουν σχόλια: