ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ η θαλάσσια χελώνα

Ένα ταξίδι στο καβούκι της θαλάσσιας χελώνας…

Συχνά οι άνθρωποι αναρωτιούνται: «Μα γιατί οι θαλάσσιες χελώνες κινδυνεύουν αφού γεννούν τόσα πολλά αβγά;» ή «Σε τι μας χρησιμεύουν οι χελώνες και πρέπει να προστατευτούν;». Αυτά είναι τα πιο συνηθισμένα ερωτήματα που ακούμε. Στις παρακάτω γραμμές, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε κάποια από αυτά.

Μάθε να τις ξεχωρίζει

Στην Ελλάδα συναντούμε οκτώ είδη χελωνών. Τα τρία είναι της ξηράς, τα δύο του γλυκού νερού και άλλα τρία είδη είναι της θάλασσας.

Η Δερματοχελώνα, η μεγαλύτερη απ' όλες, είναι θαλάσσια και ονομάζεται έτσι επειδή έχει στο καβούκι της σκληρό δέρμα. Η Πράσινη χελώνα είναι αποκλειστικά χορτοφάγος, η μόνη από τις θαλάσσιες χελώνες, και η Καρέττα είναι η πιο συνηθισμένη στη Μεσόγειο και το μόνο είδος που γεννάει τα αβγά της σε ελληνικές παραλίες. Μια σημαντική διαφορά των θαλάσσιων χελωνών από αυτές της ξηράς και του γλυκού νερού είναι ότι δεν μπορούν να κρύψουν το κεφάλι και το πτερύγια τους μέσα στο καβούκι τους.

Τότε που δεν υπήρχαν ακόμη άνθρωποι..

Οι χελώνες είναι ερπετά που ζουν στον πλανήτη εδώ και 150 εκατομμύρια χρόνια, από την εποχή δεινοσαύρων. Εκείνη την εποχή ήταν αρκετό διαφορετικές απ' ό,τι στις μέρες μας. Το αρχαιότερο  απολίθωμα θαλάσσιας χελώνας που βρέθηκε, ονομάστηκε «Αρχέλων» και είχε μήκος περίπου όσο ένα  μικρό αυτοκίνητο.

Δεινόσαυροι δεν υπάρχουν πια. Οι  χελώνες, όμως, συνεχίζουν να ζουν στη στεριά και στη θάλασσα. Αν όμως οι άνθρωποι συνεχίσουν να αδιαφορούν για το περιβάλλον, είναι πιθανό οι  επόμενες γενιές να τις βλέπουν μόνο σε φωτογραφίες...

Μύθοι και ιστορίες...                .

Ένας ινδικός μύθος αναφέρει πως η γη στηρίζεται στις πλάτες

τριών ελεφάντων, κι αυτοί με τη σειρά τους στέκονται στο καβούκι μιας γιγάντιας θαλάσσιας χελώνας που κολυμπά στη θάλασσα του απείρου. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η θαλάσσια χελώνα ήταν το ιερό ζώο της Αφροδίτης και του Ποσειδώνα.

Μάλιστα, ένα από το πρώτα ελληνικά νομίσματα, ο στατήρας της Αίγινας, του 5ου αιώνα πΧ, απεικονίζει μια θαλάσσια χελώνα.

Ακολουθώντας τα χνάρια της Καρέττα

Κάθε χρόνο, από το Μάιο μέχρι τον Αύγουστο, σε παραλίες της Ζακύνθου, της Πελοποννήσου και της Κρήτης, οι θηλυκές Καρέττα βγαίνουν στη στεριά κατά τη διάρκεια της νύχτας για να γεννήσουν. Μέσα σ' ένα λάκκο με μισό μέτρο περίπου βάθος, γεννούν κατά μέσο όρο 120 αβγά που έχουν μέγεθος και σχήμα ίδιο με το μπαλάκι του πινγκ-πονγκ. Έπειτα τα σκεπάζουν με άμμο και γυρίζουν στη θάλασσα. Μπορεί να επιστρέψουν το ίδιο καλοκαίρι για δεύτερη ή και τρίτη φορά και να φτιάξουν καινούργιες φωλιές, πάντα στην ίδια περιοχή. Περίπου δύο μήνες αργότερα, εκκολάπτονται τα αβγά. Οι νεοσσοί (τα χελωνάκια) έχουν μήκος 5-6 εκατοστά -περίπου όσο ένα σπιρτόκουτο- και χρώμα σκούρο γκρίζο. Μόλις γεννηθούν, τρέχουν προς τη θάλασσα. Από τα χίλια όμως που μπορεί να γεννηθούν μέσα σ’ ένα καλοκαίρι, πιστεύεται ότι μόνο ένα θα καταφέρει να ενηλικιωθεί και να φτιάξει τη δική του φωλιά…

Ίσως έχεις ακούσει πολλά για την Καρέττα, τη γνωρίζεις όμως πραγματικά;

Η Καρέττα -το επιστημονικό της όνομα είναι caretta – caretta-  φτάνει σε μήκος το ένα μέτρο και σε βάρος τα 80 κιλά περίπου. Τρέφεται με μέδουσες, κοχύλια, μύδια, αχινούς και άλλους αργοκίνητους οργανισμούς, καθώς δύσκολα προφταίνει τα ψάρια. Στο καβούκι της ζουν μικροί οργανισμοί που μοιάζουν με πεταλίδες, ανήκουν στα αρθρόποδα και ονομάζονται βάλανοι, Αν θέλει κανείς να ξεχωρίσει το φύλο μιας Καρέττα, σ' αυτό βοηθά η ουρά της, που είναι πολύ  μεγαλύτερη στις αρσενικές!

Όπως όλα τα ερπετά, έτσι και οι θαλάσσιες χελώνες αναπνέουν με πνεύμονες, και μπορούν να περαμείνουν κάτω από το νερό πολύ περισσότερη ώρα από τους ανθρώπους.

Μα που είναι πια οι ήσυχες παραλίες και τα καθαρά νερά;

Όπως και για τα περισσότερα ζώα της θάλασσας, έτσι και για τις θαλάσσιες χελώνες το πράγματα γίνονται όλο και δυσκολότερα. Η μεγάλη ανάπτυξη του τουρισμού και η αδιαφορία των ανθρώπων έχει καταστρέψει πολλές από τις περιοχές αναπαραγωγής της Καρέττα. γεγονός που αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή γι' αυτή.

Θέλει φίλους τους ανθρώπους...

Όπως κάθε ζώο, έτσι και οι θαλάσσιες χελώνες έχουν τους φυσικούς εχθρούς τους (θαλασσοπούλια, αλεπούδες, μεγάλα ψάρια κ.ά.). Αυτοί όμως υπήρχαν πάντα σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους. Δυστυχώς, τα προβλήματα τους ξεκινούν από τον άνθρωπο...

Εκατοντάδες χελώνες μπλέκονται κάθε χρόνο σε αλιευτικά εργαλεία. Άλλες φορές, τραυματίζονται από τις προπέλες των ταχυπλόων  καθώς λιάζονται στην επιφάνεια του νερού. Και δυστυχώς, πολλές θανατώνονται σκόπιμο από ανθρώπους. Κινδυνεύουν όμως και οι φωλιές και τα χελωνάκια πριν ακόμα φτάσουν στο νερό.

...κάποιοι είναι πράγματι φίλοι της!

Ο «Αρχέλων - Σύλλογος για την Προστασία της θαλάσσιας Χελώνας», έχει ως σήμα το αρχαίο νόμισμα, το στατήρα της Αίγινας. Ιδρύθηκε πριν από 29 χρόνια, με σκοπό την έρευνα, την προστασία των θαλάσσιων χελωνών και την ενημέρωση του κοινού. Κάθε χρόνο οργανώνει προγράμματα στις περιοχές όπου γεννάει η Καρέττα.  Έλληνες και ξένοι εθελοντές συμμετέχουν σ’ αυτά: προστατεύουν τις φωλιές, τα χελωνάκια και ενημερώνουν τους επισκέπτες.

Νοσοκομείο για χελώνες! Να ποιος θα τις φροντίσει!

Το 1994, ιδρύθηκε το Κέντρο Διάσωσης θαλάσσιων Χελωνών, το πρώτο νοσοκομείο για θαλάσσιες χελώνες στη Μεσόγειο. Εκεί περιθάλπονται τραυματισμένες ή άρρωστες θαλάσσιες χελώνες   απ' όλη την Ελλάδα. Παραμένουν στο Κέντρο μέχρι να αναρρώσουν και να γυρίσουν πάλι στη θάλασσα.

ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ